روش‌های کاربردی برای افزایش سرعت ویندوز

مقدمه

فارغ از اینکه چه نسخه‌ای از ویندوز را به عنوان سیستم عامل اصلی کامپیوتر یا لپ تاپ خود انتخاب و استفاده کرده باشید، همواره ممکن است بعد از مدتی متوجه شوید که سرعت اجرای سیستم عامل و نرم‌افزارهایتان به اندازه روز اولی که ویندوز را نصب کردید، نباشد و یا اصطلاحاً با کند شدن سرعت سیستم خود مواجه شوید.

این اتفاق امری طبیعی بوده و ممکن است دلایل زیادی داشته باشد. عمده دلایل این اتفاق به دو دسته مشکلات سخت‌افزاری و مشکلات نرم‌افزاری تقسیم می‌شود که در این مقاله قصد داریم دلایل نرم‌افزاری کند شدن ویندوز و راه‌حل‌های رفع آن را بررسی کنیم.

اگر می‌خواهید از دلایل سخت‌افزاری کند شدن سیستم خود مطلع شوید و راه‌های رفع آن را بدانید توصیه می‌کنیم به مقاله ارتقا سخت‌افزاری کامپیوتر در وبلاگ دکتر رایانه مراجعه کنید. اما برای بهتر شناختن دلایل نرم‌افزاری کند شدن سیستم و راه‌های افزایش سرعت ویندوز پیشنهاد می‌کنیم این مقاله را تا انتها مطالعه کنید.

دلایل کند شدن ویندوز و راه‌حل آن‌ها

در ادامه مهم‌ترین دلایل کند شدن ویندوز و راه‌حل آنها را توضیح خواهیم داد.

1- به‌روز نبودن ویندوز

شرکت مایکروسافت به صورت دوره‌ای سیستم‌ عامل‌های تولید شده در این شرکت را به روز رسانی کرده و مشکلات موجود در نسخه‌های قبلی را برطرف می‌کند.

اگر همچنان از ویندوز ۷ و یا ویندوزهای قدیمی‌تر استفاده می‌کنید توصیه می‌کنیم در صورتی که سخت‌افزار سیستم شما جوابگوی نسخه های بالاتر ویندوز است از آنها استفاده کنید. برای اطلاع از سخت‌افزار مورد نیاز برای ویندوز ۱۰ به صفحه Windows 10 system requirements و همچنین برای اطلاع از سخت‌افزار مورد نیاز برای ویندوز ۱۱ به صفحه Windows 11 system requirements که توسط شرکت مایکروسافت منتظر شده است مراجعه کنید.

پس از بررسی اطلاعات سخت‌افزار مورد نیاز برای هر ویندوز چنانچه سخت‌افزار فعلی شما جوابگوی این نسخه‌ها بود بدون شک به‌روزترین نسخه‌ای که می‌توانید روی سیستم خود نصب کنید را انتخاب و آن‌را نصب کنید. اما اگر سخت‌افزار فعلی شما پائین‌تر از حد مورد نیاز برای نصب این نسخه‌ها بود پیشنهاد ما این است که سخت‌افزارهای مورد نیاز را ارتقا داده و از سرعت بالاتر و نسخه به‌روز سیستم عامل استفاده کنید. در صورتی‌که مایلید اطلاعات کافی در این‌مورد کسب کنید به مقاله ارتقا سخت‌افزاری کامپیوتر مراجعه کنید.

در صورتی‌که قصد نصب ویندوز ۱۰ یا ۱۱ را دارید و روند نصب آن را بلد نیستید می‌توانید به مقاله آموزش نصب ویندوز ۱۰ و آموزش نصب ویندوز ۱۱ در وبلاگ دکتر رایانه مراجعه کنید.

اما اگر از ویندوز نسخه 10 یا 11 استفاده می‌کنید توصیه می‌کنیم که حتماً به‌روز رسانی‌های پیشنهادی توسط مایکروسافت را روی سیستم خود اعمال کنید تا از بهترین عملکرد سیستم عامل خود بهره‌مند شوید.

2- به روز نبودن درایورهای ویندوز

دلیل دیگری که ممکن است باعث کاهش سرعت ویندوز شود به روز نبودن درایورهای مورد نیاز برای ویندوز است .

ویندوز برای ارتباط با تمامی سخت‌افزارهای موجود در سیستم شما از طریق درایورهای موجود برای هر قطعه استفاده می‌کند. اگر آخرین نسخه درایور مربوط به سخت‌افزارهای موجود در سیستم شما نصب نباشد عملکرد ویندوز دچار اختلال و کندی خواهد شد. به همین دلیل توصیه می‌کنیم همواره آخرین نسخه درایورهای سیستم خود را نصب کنید و از عملکرد بهینه و حداکثری از سخت‌افزارهای موجود در سیستم خود بهره ببرید.

برای اعمال این به روزرسانی‌ها کافیست طبق مراحل گفته شده در قسمت قبل می‌توانید عمل کرده و آخرین نسخه موجود برای درایورهای سیستم خود را نصب کنید.

3- جمع شدن بیش از اندازه فایل‌های موقت

همان‌طور که احتمالاً می‌دانید ویندوز و بسیاری از نرم‌افزارهای مختلف در زمان اجرای خود نیازمند ایجاد فایل‌هایی به صورت موقت (Temperory Files) می‌باشد تا عملیات در حال اجرا را انجام دهد. این فایل‌ها همان‌طور ‌که از اسمشان پیداست به صورت موقتی مورد نیاز سیستم است و بعد از اجرای عملیات مورد پردازش دیگر استفاده‌ای ندارند. 

اما گاهی این فایل‌ها در حافظه سیستم جمع شده و فضای زیادی اشغال می‌کنند. همچنین وجود فایل‌های موقت قدیمی ممکن است ویندوز یا نرم‌افزارهای دیگر را به اشتباه انداخته و باعث ایجاد اختلال در عملکردشان شوند. به همین دلیل توصیه می‌کنیم که به صورت منظم این فایل‌های اضافی را از سیستم خود حذف کنید تا هم فضای اشغال شده آزاد شود و هم فرصت اجرای صحیح سیستم عامل و نرم‌افزارهای مورد نیاز فراهم شود.

برای پاک کردن این فایل‌های مزاحم لازم است از ابزار Windows Disk Cleanup استفاده کنید. 

۴- درگیر شدن سیستم با ویروس‌های مخرب

این مشکل همچنین با عنوان ویروسی شدن سیستم نیز شناخته می‌شود. امروزه با افزایش استفاده و اتصال دیوایس‌های جانبی به سیستم مثل گوشی‌های هوشمند، حافظه‌های همراه (فلش، مموری و ...) و تلاش هکرها برای تخریب و یا سوءاستفاده از کاربران مختلف، شاهد افزایش چشمگیر ویروس‌های مختلف رایانه‌ای هستیم.

همواره توصیه می‌کنیم از لینک‌های ناشناس و سایت‌های غیر ایمن فایل و نرم‌افزار دانلود نکنید و در استفاده از گوشی‌های همراه نیز نکات امنیتی را رعایت کنید تا سیستم شما با انواع ویروس‌های مخرب آلوده نشود. اما اگر این اتفاق افتاد و سیستم‌تان ویروسی شد اولین کاری که باید بکنید استفاده از ویروس‌کش‌های معتبر می‌باشد. 

ویروسی شدن سیستم می‌تواند عملکرد سیستم عامل را مختل کرده و قطعاً سرعت آن‌را کاهش خواهد داد. پس توصیه می‌کنیم علاج واقعه را قبل از وقوع آن بکنید و همیشه روی سیستم خود آنتی ویروس های معتبر و به روز داشته باشید تا در حین استفاده از سایت‌ها و دیوایس‌های مختلف در صورتی که ویروسی قصد ورود و تخریب سیستم شما را داشت در همان ابتدای کار پیشگیری لازم انجام شده و از ورود آنها جلوگیری کنید.

در صورتی که می‌خواهید اطلاعات کاملی در زمینه ویروس‌کشی سیستم‌عامل های مختلف کسب کنید می‌توانید به مقاله ویروس‌کشی در ویندوز در بخش وبلاگ دکتر رایانه مراجعه کنید. 

5- باز ماندن برنامه‌های مختلف در پس زمینه

مشکل بعدی که شاید خیلی از کاربرها به آن توجه کافی نکنند ولی تأثیر بسیار زیادی روی کند شدن سرعت ویندوز می‌گذارد همین باز ماندن برنامه‌های مختلف در پس‌زمینه می‌باشد. برنامه‌هایی که شاید در لحظه از آنها استفاده نمی‌کنید ولی با بازماندنشان در پس زمینه مقدار قابل توجهی از حافظه رم (RAM) و پردازنده مرکزی (CPU) را اشغال کرده و باعث کندشدن تمام سیستم عامل و عملکرد آن می‌شوند. برای اطلاع از وجود این برنامه‌ها لازم است از Task Manager استفاده کنید. 

6- اجرای تعداد زیادی نرم‌افزار با روشن شدن سیستم

علاوه بر بخش‌هایی که در قسمت قبل به آنها اشاره کردیم شما می‌توانید با رفتن به سربرگ Startup نرم‌افزارهایی را که در ابتدای روشن شدن سیستم به صورت اضافی راه‌اندازی می‌شوند مشاهده کنید. 

برخی از برنامه‌هایی که روی سیستم‌عامل خود نصب می‌کنید دارای قابلیت راه‌اندازی با روشن شدن سیستم را دارند و به صورت پیش‌فرض بعد از بالا آمدن سیستم عامل اجرا می‌شوند. در صورتی که ممکن است همیشه به آنها نیاز نداشته باشید. این نرم‌افزارها می‌توانند فضای قابل توجهی از حافظه رم (RAM) و یا پردازنده مرکزی (CPU) را اشغال کرده و باعث کند شدن ویندوز شوند.

7- کمبود فضای خالی در درایو ویندوز برای اجرای بقیه نرم‌افزارها

علاوه بر نکاتی که گفته شد گاهی ممکن است درایو مربوط به سیستم عامل بیش از اندازه پر بوده و فضای کافی برای باز شدن و اجرای سایر نرم‌افزارها فراهم نباشد. 

این مشکل ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد که به آنها اشاره می‌کنیم. 

• فضای دسکتاپ (Desktop):  فضای مخصوص به دسکتاپ که در درایو ویندوز قرار دارد و گاهی به خاطر بی‌توجهی و یا شلختگی کاربر پر از فایل‌های مختلف می‌شود. این امکان وجود دارد که کاربر برای راحتی کار خود بسیاری از فایل‌هایی که به صورت روزمره استفاده می‌کند اعم از فیلم، عکس یا موزیک را در این فضا ذخیره کرده و موجب پر شدن درایو ویندوز شود. توصیه می‌کنیم تمام فایل‌های حجیم و اضافی را از این پوشه به درایوهای دیگر انتقال دهید. 
• پوشه دانلودها (Downloads): این پوشه که به صورت پیش‌فرض در درایو ویندوز قرار دارد و معمولاً تمام نرم‌افزارهایی که فایلی را دانلود می‌کنند در این پوشه ذخیره می‌کنند. اگر از کاربرهایی هستید که فایل‌های مختلفی اعم از بازی، فیلم، موزیک و ... را به صورت روزانه دانلود و استفاده می‌کنید توصیه می‌کنیم برای دانلود پوشه دیگری را انتخاب کنید یا اگر در این پوشه دانلودهای خود را انجام داده اید، فایل‌های مورد نظر را به پوشه‌های دیگر انتقال دهید.
• پوشه‌های library : پوشه‌هایی که به نام‌های documents و Music و Picture و ... شناخته می‌شوند نیز ممکن است مقصد ذخیره بسیاری از نرم‌افزارها برای فایل‌های نهایی و یا دانلودشان باشند. پیشنهاد می‌کنیم این پوشه ها را نیز خالی نگه داشته و فایل‌های داخل این پوشه‌ها را به درایو‌های دیگر انتقال دهید. 
• پوشه‌های موقت نصب نرم‌افزار: برخی از نرم‌افزارهای سنگین که دانلود می‌کنید برای طی مراحل نصب گاهی نیاز به محلی برای استخراج اطلاعات خود دارند که معمولاً درایو ویندوز را برای این‌کار انتخاب می‌کنند. بعد از بررسی درایو ویندوز اگر به این پوشه‌ها برخوردید آنها را حذف کنید. 

8- نصب تعداد بیش از حد نرم‌افزار

وجود تعداد بیش از حد برنامه‌های مختلف نیز باعث شلوغ شدن درایو ویندوز و در نهایت کاهش سرعت سیستم عامل شما خواهد شد.

ممکن است شما زمانی نیاز به استفاده از یک برنامه پیدا کنید و به دنبال این نیاز برنامه مورد نظر را نصب کنید. اما همیشه این احتمال وجود دارد که بعد از این استفاده دیگر نیازی به آ‌ن برنامه نداشته باشید. در این حالت توصیه می‌کنیم این گونه برنامه ها را حذف کنید و باعث شلوغ شدن برنامه‌ها و درایو ویندوز نشوید. 

همچنین برخی از نرم‌افزارها هنگام نصب خود ابزارها و برنامه‌های جانبی دیگری نیز نصب می‌کنند که می‌توانید در هنگام نصب این نرم‌افزارها، در صورتی‌که به ابزارها و برنامه‌های جانبی آنها نیاز ندارید نصبشان نکنید و فضای درایو ویندوز و برنامه ها را خلوت نگه دارید.

در صورتی‌که اطلاعی از این نرم‌افزارهای اضافی ندارید می‌توانید از روش‌های زیر نسبت به بررسی و حذف برنامه‌های اضافی اقدام کنید.